ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ ΔΑΙΜΟΝΙΟΥ (4)

579 F 8- 580 B1 ως έργον εστίν ευρείν άνδρα καθαρεύοντα τύφου και δεισιδαιμονίας. Οι μεν γαρ άκοντες υπό των παθών τούτων αλίσκονται δι απειρίαν ή δι ασθένειαν, οι δε, ως θεοφιλείς και περιττοί τινες είναι δοκοίεν, επιθειάζουσι τας πράξεις, ονείρατα και φάσματα και τοιούτον άλλον όγκον προιστάμενοι των επι νούν ιόντων. Ό πολιτικοίς μεν ανδράσι και προς αυθάδη και ακόλαστον όχλον ηναγκασμένοις ζην ουκ άχρηστον ίσως εστίν, ώσπερ εκ χαλινού της δεισιδαιμονίας προς το συμφέρον ανεπισπάσαι και μεταστήσαι τους πολλούς. Φιλοσοφία δε ου μόνον έοικεν ασχήμων ο τοιούτος είναι σχηματισμός, αλλά και προς επαγγελίαν εναντίος, ή παν επαγγειλαμένη λόγω τ' αγαθόν και το συμφέρον διδάσκειν εις θεούς επαναχωρεί περί της πράξεων αρχής ως του λόγου καταφρονούσα, και την απόδειξιν ή δοκεί διαφέρειν ατιμάσασα προς μαντεύματα τρέπεται και ονειράτων όψεις.

Πόσο δύσκολο είναι να βρείς άνθρωπο καθαρό από μωρία και δεισιδαιμονία. Γιατί άλλοι μεν χωρίς τη θέλησή τους καταλαμβάνονται απο αυτά τα πάθη, εξαιτίας της απειρίας ή της αδυναμίας , άλλοι όμως, για να φαίνονται οτι είναι θεοσεβούμενοι και σπουδαίοι, αποδίδουν στο θεό τις πράξεις, παρουσιάζοντας ως όνειρα και φαντάσματα και άλλα τέτοια μεγαλόπρεπα, όσα περνούν απ το μυαλό τους. Αυτό βέβαια ίσως δεν είναι άχρηστο για άνδρες πολιτικούς, που είναι αναγκασμένοι να ζούν σε επαφή με όχλο αυθάδη και ακόλαστο και προς το συμφέρον τους να χρησιμοποιούν τη δεισιδαιμονία σαν χαλινάρι για να αναχαιτίσουν και να μεταβάλλουν τους πολλούς. Στη φιλοσοφία όμως αυτού του είδους η προσποίηση φαίνεται όχι μόνο απρεπής, αλλά και αντίθετη στις επαγγελίες της, αν αυτή που επαγγέλλεται οτι διδάσκει με τη δύναμη του λόγου το καλό και το συμφέρον , επιστρέφει στους θεούς για να βρεί την αρχή των πράξεων, σα να περιφρονεί το λόγο και απορρίπτοντας την απόδειξη, με την οποία φαίνεται να ξεχωρίζει στρέφεται σε μαντείες και όψεις ονείρων