ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ "ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ ΔΑΙΜΟΝΙΟΥ" (1)

Τα αποσπάσματα αφιερώνονται εξαιρετικά στο Σωκράτη

575 1 Ζωγράφου τινός , ω Καφισία , μέμνημαι ποτέ περί των θεωμένων τους γεγραμμένους πίνακας λόγον ου φαύλον ακούσας εν εικόνι λελεγμένον. έφη γαρ εοικέναι τους μεν ιδιώτας και ατέχνους θεατάς όχλον ομού πολύ ασπαζομένοις, τους δε κομψούς και φιλοτέχνους καθ έκαστον ιδία των εντυγχανόντων προσαγορεύουσι. τοις μεν γαρ ουκ ακριβής αλλά τύπω τινί γίγνεται μόνον η των αποτελεσμάτων σύνοψις , τους δε τη κρίσει κατά μέρος το έργον διαλαμβάνοντας ουδέν αθέατον ουδέ απροσφώνητον εκφεύγει των καλώς ή τουναντίον γεγονότων . οίμαι δη και περί τας αληθινάς πράξεις ομοίως τω μεν αργοτέρω την διάνοιαν εξαρκείν προς ιστορίαν , ει το κεφάλαιον αυτό και το πέρας πύθοιτο του πράγματος, τον δε φιλότιμον και φιλόκαλον των υπ' αρετής ώσπερ τέχνης μεγάλης απειργασμένων θεατήν τα καθ έκαστα μάλλον ευφραίνειν

(Θυμάμαι, Καφισία, οτι άκουσα κάποτε κάποιο ζωγράφο να λέει ένα ωραίο λόγο με παρομοίωση για αυτούς που παρατηρούν τους ζωγραφικούς πίνακες. Είπε , δηλαδή, οτι οι άπειροι και άτεχνοι θεατές μοιάζουν με κείνους που χαιρετούν με μία κίνηση πλήθος κόσμου, ενώ οι λεπτοί στο πνεύμα και φιλότεχνοι μοιάζουν με κείνους που μιλούν στον καθένα που συναντούν χωριστά. Γιατί οι πρώτοι έχουν μια γενική και όχι ακριβή εικόνα του έργου συνολικά, ενώ οι άλλοι εξετάζοντας κριτικά το έργο στις λεπτομέρειες, δεν αφήνουν να διαφύγει κάτι αθέατο ή χωρίς χαρακτηρισμό απο τα ωραία ή άσχημα καμωμένα. Νομίζω λοιπόν οτι και για τις αληθινές πράξεις όμοια, ο μέν οκνηρότερος στο μυαλό αρκείται στη διήγηση, άν μάθει τα κύρια σημεία και το τέλος των γεγονότων, ο δε φιλότιμος και φιλόκαλος θεατής των πράξεων που έχουν γίνει απο αρετή, σαν απο μεγάλη τέχνη , ευχαριστείται περισσότερο με τις λεπτομέρειες)